Wonten ing saben tlatah, budaya dados bagéyan boten kesupen saking gesang masyarakat. Masyarakat Jawi, minangka salah satunggaling bangsa ingkang sugih kabudayan, ing saben gerakipun asring kaparingan rasa tresna dhumateng warisan leluhur. Nanging kados pundi anggenipun kita nguri-uri budaya tanpa nglanggar syariat?
Kajian menika ngajak para maos lan pamireng supados mangertosi tapel wates antarane adat lan syariat. Amargi adat punika hasil pamikiran manungsa, dene syariat punika dhawuh saking Gusti Allah, ingkang boten saget dipunlanggar.
📜 Isining Piwulang: Ringkesan Pokok Kajian
1. Makna Budaya Miturut Para Ulama
-
Budaya punika asalipun saking budi, nalar, panemu, lan angan-anganipun manungsa.
-
Kados ta joglo, surjan, jimpitan, utawi pacelathon saben dinten — sedaya punika wujud budaya.
2. Wates antarane Budaya lan Syari’at
-
Adat hukume asalipun mubah (boleh), kajawi wonten dalil ingkang nyegah.
-
Syari’at hukume asalipun haram, kajawi dipunperintahkan dening Gusti Allah.
-
Conto: poso pati geni boten wonten dalil, mila boten pareng.
3. Budaya Saged Lestari, Nanging Syari’at Iku Tetap
-
Adat saged malih, nanging syari’at boten nate malih.
-
Solatipun Nabi Muhammad ﷺ sedaya nuntun kita kanthi bentuk, bacaan, lan tata cara ingkang mesti leres.
4. Budaya Apik Menawi Sinambung Kaliyan Syari’at
-
Jimpitan punika budaya kang becik, menawi diniataken sedekah, saged nuwuhake ganjaran.
-
Sedaya bentuk tradisi kados surjan, ronda, slametan — saged dipunlestarekake menawi boten nyalahi ajaran agama.
5. Praktek Budaya ingkang Nyimpang Saking Tauhid
-
Conto adat nyawang roh leluhur, sesaji, upacara tolak bala, utawi keliling desa tanpa busana — menika mangertos nyimpang dhateng aqidah.
-
Islam nglarang kepercayaan klenik utawi praktek syirik laten.
6. Islam Boten Nglarang Budaya
-
Islam boten ngarahaken ngrusak budaya, nanging ngresiki budaya saking kekeliruan aqidah.
-
Kita saged ngagem budaya apapun, asal menutup aurat, boten nglanggar syari’at, lan boten nyeret dhateng dosa.
💡 Kawruh kang Dipunundhuh
-
Kita saged nguri-uri budaya kados wonten lampu, sandhangan, basa, arsitektur.
-
Nanging budaya kedah dipunbedakake kaliyan ibadah.
-
Ibadah menika dhedhasar dalil. Budaya dhedhasar pikiran manungsa.
-
Para sepuh kedah saged ndedonga lan nglantarake kawruh leres dhateng anak putu, supados ora kagoda fanatisme adat, nanging tetep ngugemi syari’at.
🌺 Panutup
Nuwun sewu para rama lan ibu, Manawi wonten adat ingkang dipunagem, sinauo sekedhik, punapa adat menika nderek dalil syar’i utawi boten. Menawi boten nderek dalil, wangsulana kanthi katresnan. Aja nganti tresna adat ngalahake tresna dhateng syari’at.
Mugi Gusti Allah paring petunjuk dhateng kita sedaya, dados umat ingkang nguri-uri budaya kanthi bijaksana, sarta ngugemi agama kanthi istikomah.